سیروز کبدی
سیروز نتیجه آسیب طولانی مدت و مداوم به کبد است که ممکن است به دلایل مختلفی ایجاد شود. در واقع سیروز کبد شرایطی را توصیف میکند که بافت اسکار به تدریج جایگزین سلولهای سالم کبد میشود. این آسیب که به زخم منجر میشود، معروف به فیبروز است. برجستگی‌های نامنظم (گره ها) جایگزین بافت صاف کبد شده و کبد سختتر میشود. مجموع زخم‌ها و ندول‌ها، سیروز نامیده میشوند.
کبد ارگانی است که سموم از خون را فیلتر، آنزیمی‌هایی را ایجاد که به هضم غذا کمک می‌کنند، قند و مواد مغذی را ذخیره، همچنین در مبارزه با عفونت‌ها به بدن کمک میکند.
هر بار که کبد صدمه ببیند، خود را ترمیم میکند و بافت زخمی سخت ایجاد میکند. وقتی بافت زخم خیلی زیاد شود، کبد نمی‌تواند درست کار کند.
این بیماری یک بیماری مترقی است که طی سالیان متمادی به آرامی و بدون هیچ گونه علائم قابل توجهی در حال پیشرفت است. در صورت ادامه کار، ساختن بافت اسکار سرانجام می‌تواند در جریان خون در کبد اختلال ایجاد کند و عملکرد آن را متوقف کند، لذا سیروز می‌تواند منجر به نارسایی کبد شود.
دلایل عمده ایجاد سیروز کبد
هر چیزی که منجر به آسیب طولانی مدت و مداوم کبد شود، می‌تواند باعث سیروز شود. برخی از این موارد شامل:
- سوء مصرف طولانی مدت الکل: سموم از جمله الکل توسط کبد تجزیه میشوند. با این حال، اگر مقدار الکل خیلی زیاد باشد، کبد بیش از حد کار میکند و سلولهای کبدی در نهایت آسیب می‌بینند.
مصرف مشروبات الکلی سنگین، منظم و طولانی مدت، در مقایسه با افراد سالم، احتمال ابتلا به سیروز کبد را افزایش می‌دهد. به طور کلی سه مرحله از بیماری کبد ناشی از الکل وجود دارد:
- کبد چرب: شامل ایجاد چربی در کبد است.
- هپاتیت الکلی: باعث تورم سلولهای کبد میشود.
- سیروز کبد: تقریباً 10 تا 15 درصد از مصرف کنندگان مشروبات الکلی سنگین متعاقباً دچار سیروز میشوند.
- عفونت‌های ویروسی طولانی مدت مانند هپاتیت B و هپاتیت C، همچنین سفلیس و تب مالت:
- هپاتیت C: یک عفونت ناشی از خون است که می‌تواند به کبد آسیب برساند و در نهایت منجر به سیروز شود. هپاتیت C یک علت شایع سیروز در اروپای غربی، آمریکای شمالی و بسیاری از مناطق دیگر جهان است. سیروز همچنین می‌تواند ناشی از هپاتیت B و D باشد.
- هپاتیت غیر الکلی (NASH):
- NASH در مراحل اولیه با تجمع چربی بیش از حد در کبد آغاز میشود. چربی باعث ایجاد التهاب و زخم میشود، در نتیجه سیروز ممکن است بعداً ایجاد شود. NASH به احتمال زیاد در افراد چاق، بیماران دیابتی، افراد دارای چربی خون بالا و افراد مبتلا به فشار خون بالا دیده شود.
- هپاتیت خود ایمنی: سیستم ایمنی، کبد شخص را به عنوان جسم خارجی تشخیص و به آن حمله میکند. سرانجام بیمار می‌تواند به سیروز مبتلا شود.
- بیماری کبد چرب
- فلزات سمی (مس و آهن)
- بیماریهای ژنتیکی: برخی شرایط ارثی وجود دارد که می‌تواند منجر به سیروز شود، از جمله:
- هموکروماتوز (Haemochromatosis ): آهن در کبد و سایر قسمت‌های بدن تجمع می‌یابد.
- بیماری ویلسون (Wilson): مس در کبد و سایر قسمت‌های بدن تجمع می‌یابد.
- انسداد مجاری صفراوی: برخی از شرایط و بیماری‌ها مانند سرطان مجاری صفراوی یا سرطان لوزالمعده می‌تواند مجاری صفرا را مسدود کرده و خطر سیروز را افزایش دهند.
- سندرم بود – چیاری (بیماری عروقی): این وضعیت باعث ایجاد لخته‌های خون در رگ کبدی و رگ خونی که خون را از کبد منتقل می‌کنند، میشود. لذا عامل بزرگ شدن کبد می‌باشد.
- فیبروز کیستیک
- کلانژیت اسکلروزان اولیه (PSC) یا سخت شدن و جای زخم مجاری صفراوی
- گالاکتوزمی یا عدم توانایی پردازش قندها در شیر
- شيستوزوم‌يازيس: انگلي كه معمولاً در برخي از كشورهاي در حال توسعه وجود دارد
- آترزی صفراوی یا مجاری صفراوی بد شکل یافته در نوزادان (BA)
- بیماری ذخیره سازی گلیکوژن یا مشکلات موجود در ذخیره سازی
- تماس طولانی مدت با برخی داروها و سموم
علائم
علائم در مراحل اولیه سیروز شایع نیست. در حقیقت، بسیاری از مبتلایان به سیروز فقط در طول آزمایشات برای یک بیماری بی‌ربط متوجه وجود سیروز در کبد میشوند. علاوه بر این، علائم می‌توانند بسیار غیر خاص باشند، به این معنی که بدلیل شرایط دیگری که به سیروز مربوط نمی‌شوند نیز ایجاد میشوند.
علائم اولیه
- به طور کلی همیشه احساس ناخوشایند و خستگی می‌کنید
- از دست دادن اشتها
- کاهش وزن و هدر رفتن عضلات
- احساس بیماری (تهوع) و استفراغ
- حساسیت و درد در ناحیه کبد
- مویرگ‌های خونی کوچک، مانند عنکبوتی بر روی پوست بالای شکم (آنژیوم عنکبوتی) رویت میشوند.
- کف دست قرمز لکه دار
- الگوی خواب آشفته
علائم بعدی، در صورت پیشرفت بیماری
- به شدت خارش پوست
- زردی سفیدی چشم، پوست و زبان: اگر پوست و سفیدی چشم شما زرد میشود ممکن است دچار زردی شوید.
دو مورد می‌تواند باعث زردی شود:
الف- انسداد (انسداد) در مجاری صفراوی
- آسیب به کبد یا نقصی که بر کبد تأثیر می‌گذارد، به طوری که نمی‌تواند بیلی‌روبین، محصول حاصل از تجزیه گلبول‌های قرمز را دفع کند. در صورت بروز هر یک از موارد بالا، بیلی‌روبین که زرد است به خون باز می‌گردد و در پوست و چشم ظاهر میشود.
- ناخن‌های سفید
- انتهای انگشتان پهن‌تر و ضخیم‌تر میشوند (انگشتان بند بند)
- ریزش مو
- تورم پاها و مچ پا: ممکن است تورم در پاها، مچ پا یا پا ایجاد شود که به ادم محیطی معروف است.
- تورم شکم (آسیت): تورم در شکم به عنوان آسیت شناخته میشود. تورم در اثر ایجاد مایعات در لایه اطراف شکم ایجاد میشود. این اتفاق می‌تواند به آرامی طی هفته‌ها یا ماه‌ها رخ دهد و می‌تواند دردناک باشد، به خصوص اگر مایع آلوده شود، نیاز به تخلیه فوری دارد.
- ادرار تیره
- مدفوع رنگ پریده یا مدفوع خاردار بسیار تیره ( سیاه)
- خون دماغ مکرر و خونریزی لثه
- کبودی آسان و شایع در متوقف کردن خونریزی‌های کوچک
- استفراغ خون: خونریزی داخلی به دلیل آسیب کبدی اغلب در مدفوع بسیار تیره یا سیاه (maelena) و استفراغ خون (خون ریزی) مشاهده میشود. داشتن هر یک از این علائم به مراقبت فوری پزشکی احتیاج دارد.
اگر کبد به شدت از فیبروز گسترده یا سیروز آسیب دیده باشد، خون قادر نخواهد بود به راحتی از طریق آن جریان یابد. در نتیجه، فشار در وریدی ایجاد میشود که خون را از روده به کبد منتقل میکند ( ورید پورتال).
فشار خون بالا در ورید پورتال به عنوان فشار خون بالا در پورتال شناخته میشود. با افزایش فشار، خون شروع به برگشت میکند. با استفاده از رگهای اضافی روش دیگری برای رسیدن به قلب را پیدا میکند. واریس‌ها دارای دیواره‌های شکننده هستند که به راحتی قادر به افزایش جریان خون نیستند و اغلب در حال ترکیدن هستند که منجر به خونریزی داخلی میشود.
ریزش خون ممکن است فقط یکنواخت و ملایم باشد که منجر به بروز علائم کم خونی مانند خستگی و تنگی نفس میشود، اما گاهی اوقات ممکن است خونریزی عمده وجود داشته باشد که سبب استفراغ خون میشود. خونریزی واریس یک عارضه جدی و تهدید کننده زندگی در سیروز است و به درمان فوری پزشکی نیاز دارد.
- گرفتگی مکرر عضلات
- درد شانه راست
- در مردان سینه بزرگ شده و بیضه کوچک شده
- در زنان نامنظم یا فقدان دوره قاعدگی
- ناتوانی جنسی و از دست دادن میل جنسی
- سرگیجه و خستگی شدید (کم خونی)
- تنگی نفس
- ضربان قلب بسیار سریع (تاکی کاردی)
- تب‌های مکرر و افزایش خطر عفونت: مبتلایان به سیروز مستعد ابتلا به عفونت هستند و این می‌تواند وضعیت کبد آنها را وخیم‌تر کند. در نتیجه، در صورت ایجاد درجه حرارت، باید به دنبال مراقبت پزشکی باشند.
- فراموشی، از دست دادن حافظه، سردرگمی و خواب آلودگی (انسفالوپاتی): اگر کبد به درستی کار نکند، می‌تواند به سردرگمی، مشکلات حافظه کوتاه مدت و حتی از دست دادن هوشیاری منجر شود. فرد ممکن است احساس خواب آلودگی کند، لرزش را تجربه کرده و در انجام کارهای ساده مشکل داشته باشد. دلیل این امر این است که کبد سالم مواد زائد خون را خوب تصفیه میکند اما هنگامی که آسیب می‌بیند، مواد زاید توسط خون به مغز منتقل میشود که این حالت به انسفالوپاتی معروف است.
- تغییر اندک در شخصیت
- دستان لرزان
- مشکلات در راه رفتن و تحرک
- افزایش حساسیت به داروها، اعم از پزشکی و ویتامین‌ها
- افزایش حساسیت به الکل
تشخیص سیروز
از آنجا که در اوایل بیماری به ندرت علائم وجود دارد، اغلب در هنگام آزمایش بیمار از نظر بیماریهای دیگر، سیروز تشخیص داده میشود.
در صورت بروز هر یک از علائم زیر، باید فوراً به پزشک مراجعه کنید، به خصوص اگر اخیراً به سیروز مبتلا شده باشید:
- تب با درجه حرارت بالا و لرز، که اغلب در اثر عفونت ایجاد میشود
- تنگی نفس
- استفراغ خون
- مدفوع بسیار تیره یا سیاه
- سردرگمی ذهنی یا خواب آلودگی.
اگرچه ممکن است این علائم در افراد مختلف بسیار متفاوت به نظر برسد، زیرا کبد مسئول بسیاری از کارکردهای مختلف است، در صورت متوقف کردن عملکرد درست، طیف وسیعی از مشکلات می‌تواند بروز پیدا کند.
آزمایشات مربوط به سیروز شامل موارد زیر است:
- آزمایش خون: این آزمایش‌ها میزان عملکرد کبد را اندازه گیری می‌کنند. اینها معمولاً تست‌های عملکرد کبد (LFT) هستند که به عنوان روشی برای تشخیص عملکرد بخشهای مختلف کبد استفاده میشود. برخی از آنها که عملکرد بد کبد را نشان می‌دهند، شامل:
- مقادیر بالای آنزیم‌های خاص کبدی (AST, ALT, GGT, ALP): زیرا این میزان در حین التهاب کبد (هپاتیت) افزایش می‌یابد.
- بیلی‌روبین که از متابولیسم هما تشکیل میشود: آهن Heme از هموگلوبین سرچشمه می‌گیرد و در غذاهای حیواناتی مانند مرغ و گوشت قرمز یافت میشود.
- سطح پایین پروتئین در خون
- کاهش شمارش گلبول قرمز غیر طبیعی خون
- عفونت با ویروس
- آنتی‌بادی‌هایی که در هنگام ابتلا به بیماری کبد خود ایمنی ظاهر میشوند
- زمان INR: این فاکتور لخته‌های خون را بررسی میکند.
- دفع کراتینین از کلیه‌ها
اینها نشانگرهای خوبی برای بررسی عملکرد کبد و چگونگی تأثیر آن بر روی کار بقیه اندام‌های بدن هستند.
- آندوسکوپی: با استفاده از لوله نازک و باریکی که دارای دوربین نوری می‌باشد با عبور از مری به داخل معده فرستاده میشود. پزشک باید مراقب رگهای خونی متورم به نام واریس باشد که نشانه سیروز کبد می‌باشد.
- آزمایشات تصویر برداری: از اسکن‌های سونوگرافی، توموگرافی کامپیوتری (CT) یا تصویر برداری با رزونانس مغناطیسی (MRI) می توان برای بررسی سایز کبد استفاده کرد و هر نوع زخم یا گره را تشخیص داد.
- بیوپسی کبد: یک نمونه کوچک از کبد گرفته می شود تا زیر میکروسکوپ مورد بررسی قرار گیرد. یک سوزن توخالی ریز از طریق پوست به داخل کبد منتقل می شود و یک نمونه کوچک خارج می شود. این آزمایش معمولاً تحت بیحسی موضعی انجام می شود و ممکن است به معنای ماندن یک شبه در بیمارستان باشد.
مراحل مختلف سیروز
سیروز در مقیاس به نام نمره Childs-Pugh به شرح زیر ارزیابی می شود:
سیستم هایی برای درجه‌بندی سیروز با توجه به شدت آن وجود دارد. یکی از این سیستم‌ها، Childs Pugh است که از فاکتورهایی از جمله انسفالوپاتی، آسیت به همراه نتایج آزمایش برای بیلی‌روبین خون، آلبومین و زمان لخته شدن خون (INR)، استفاده میکند.
سیروز از درجه A (نسبتاً خفیف) تا C (شدید) وجود دارد:
- A= نسبتاً ملایم
- B= متوسط
- C= شدید
سیستم‌های دیگری از جمله MELD (الگوی بیماری کبد در مرحله نهایی) وجود دارد که برای کمک به تصمیم‌گیری در مورد نیاز فوری بیماران به پیوند کبد استفاده میشود. در محاسبه درجه MELD، از نتایج فاکتورهای بیلی‌روبین، کراتینین و زمان لخته شدن (INR) در آزمایش خون استفاده میکند.
پزشکان همچنین سیروز را به دو بخش جبران‌پذیر و جبران‌ناپذیر تقسیم می‌کنند. سیروز جبران پذیر به این معنی است که کبد علی رغم آسیب، می‌تواند عملکرد عادی داشته باشد. کبد مبتلا به سیروز جبران‌ناپذیر نمی‌تواند عملکرد خود را به درستی انجام دهد و معمولاً علائم و عوارض جدی مانند فشار خون بالای پورتال، خونریزی واریس، آسیت و انسفالوپاتی ایجاد میکند.
سیروز اغلب به عنوان آخرین مرحله از بیماری کبد قلمداد میشود، این بدان معنی است که سیروز کبد بعد از مراحل دیگر آسیب کبدی است که می‌تواند شامل التهاب (هپاتیت) ، رسوبات چربی (استاتوز) و افزایش سفتی و زخم خفیف کبد (فیبروز) باشد.
عوارض سیروز کبد
سیروز می‌تواند منجر به چندین بیماری دیگر شود که برخی از آنها تهدید کننده زندگی هستند. این موارد عبارتند از:
- واریس و فشار خون بالای پورتال: اینها رگهای بزرگ و متورم در مری و معده هستند. آنها می‌توانند فشار در رگ خونی به نام ورید پورتال را که حامل خون از طحال و روده به کبد است ، افزایش دهند. واریس‌ها ممکن است پاره شوند و باعث ریزش شدید خون و لخته شدن آن گردند.
- سرطان کبد در سلولهای کبدی: شایع‌ترین نوع سرطان کبد است. این نوع سرطان سومین عامل مرگ و میر ناشی از سرطان در سراسر جهان است.
- سندرم کبدی ریوی (HPS): پزشکان HPS را به عنوان ترکیبی از بیماری کبد ، رگهای خونی گشاد شده در ریه ها و ناهنجاری در تبادل گاز تعریف می‌کنند. این امر با افزایش میزان مرگ و میر در افرادی که منتظر پیوند کبد هستند، مرتبط است.
- اختلالات انعقادی: سیروز می‌تواند در لخته شدن خون مشکل ایجاد کند و منجر به خونریزی و مرگ شود.
- آسیت و ورم محیطی: آسیت (تجمع مایعات در شکم) و ادم (تجمع مایع در پاها) در افراد مبتلا به سیروز پیشرفته بسیار رایج است. درمان اصلی آسیت و ادم محدودیت سدیم است (رژیم غذایی کم نمک و داروهای ادرارآور مانند اسپیرونولاکتون و فوروزیمید). در موارد شدید، ممکن است مایع به طور مکرر تخلیه شود. جراحی گاهی لازم است. آسیت می‌تواند ناراحت کننده باشد و تنفس و غذا خوردن را برای افراد سخت کند. علاوه بر این، خطر آلودگی در مایع به نام پریتونیت باکتریایی خودبخودی (SBP) وجود دارد که می‌تواند تهدید کننده زندگی باشد و با آنتی‌بیوتیک‌ها درمان میشود. در چنین شرایطی داشتن رژیم غذایی مناسب خیلی مهم می‌باشد. به بیمارانی که در معرض خطر بیشتری از عفونت قرار دارند ممکن است هر روز آنتی‌بیوتیک‌های پیشگیری کننده (پیشگیرانه) ارائه شود (البته در چنین شرایطی اگر از آنتی‌بیوتیک‌های گیاهی استفاده شود، بهتر است).
- انسفالوپاتی کبدی: این به مقادیر زیاد سموم در خون اشاره دارد که کبد دیگر با موفقیت آنها را فیلتر نمی‌کند. بسیاری از مبتلایان به سیروز قسمت‌هایی از انسفالوپاتی کبدی را تجربه می‌کنند، بیشتر در سطحی که بسیار مورد توجه نیست. در مراحل شدید می‌تواند منجر به اختلال در خواب، سردرگمی خفیف و ... شود. در بعضی از افراد خواب آلودگی می‌تواند به از دست دادن هوشیاری و حتی رفتن به حالت اغما منجر شود، در این حالت می‌تواند زندگی بیمار را تهدید کند.
درمان اصلی آنسفالوپاتی، لاکتولوز (یک داروی شیرین) است. این نه تنها به عنوان یک ملین عمل میکند بلکه به بدن کمک میکند سموم ایجاد شده در بدن را در صورت عدم موفقیت کبد از بین ببرد. به افراد مقدار کافی لاکتولوز داده میشود به طوری که هر روز یک یا دو حرکت روده شل داشته باشند. ممکن است به آنها ملین دیگری نیز داده شود. بیشتر دوره‌های انسفالوپاتی ناشی از مشکلاتی مانند عفونت، یبوست، کم آبی، دارو یا خونریزی است.
- خون ریزی: کبد محصولاتی را برای کمک به لخته شدن خون (از جمله فاکتورهای لخته شدن و پلاکت‌ها) تولید میکند، وقتی کبد به طور مؤثر کار خود را متوقف کند (کم کار شود)، بیماران ممکن هست در معرض خونریزی شدید قرار گیرند. درمان‌ها شامل تجویز ویتامین K و پلاسما در موارد اضطراری پزشکی است. بیماران قبل از انجام اقدامات پزشکی، از جمله هرگونه عمل دندان‌پزشکی، باید از مشاوره تخصصی استفاده کنند.
- مشکلات کلیوی: مبتلایان به سیروز جبران‌ناپذیر كه در حال حاضر با مشكلاتی از قبیل انسفالوپاتی ، یرقان و خونریزی روبرو هستند، در معرض عارضه جدی به نام سندرم هپاتورنال هستند( نارسایی كلیه به علت بیماری كبد).
- سرطان کبد: برخی از مبتلایان به سیروز، مبتلا به سرطان سلولهای کبدی هستند (HCC). هدف این است که در اسرع وقت سرطان کبد شناسایی و درمان شود. درمان می‌تواند مستلزم بریدن بخشی از کبد مبتلا به سرطان باشد. سایر روش‌های درمانی با هدف کنترل سرطان از جمله تزریق شیمی درمانی، فركانس رادیواكسی و داروهای خوراكی وجود دارد. پیوند کبد ممکن آخرین گزینه برای برخی از بیماران باشد.
درمان
درمان بستگی به علت و مرحله سیروز دارد. هدف از درمان این است که سیروز را کنترل و هرگونه آسیب را برطرف کند (در صورت امکان). معالجه هرگونه ناتوانی یا عوارض تهدید کننده سلامت را انجام دهد.
راه‌های توقف پیشرفت سیروز کبد
- ایجاد تغییر در سبک زندگی، از جمله:
- فوراً نوشیدن الکل را متوقف کنید.
- اگر چاق هستید، وزن خود را کاهش دهید، به خصوص اگر سیروز در اثر چربی در کبد شما ایجاد شده باشد.
- اگر به هپاتیت B یا C مبتلا هستید داروهای خود را مصرف کنید.
- رژیم کم سدیم اجرا کنید. این می‌تواند به کنترل ادم کمک کند.
بسیاری از عوارض بیماریهای کبدی اکنون می‌توانند بسیار موفق‌تر از گذشته درمان شوند.
بیماری ژنتیکی هموکروماتوز (GH)، یک بیماری ارثی کبدی است که می‌تواند با فلبوتومی یا جراحی با موفقیت کنترل شود، روشی شبیه به اهدای خون است که در آن مقداری خون وجود دارد که به طور مرتب از ورید در بازو گرفته میشود.
تا همین اواخر تصور می‌شد که کبد مبتلا به سیروز نمی‌تواند بهبود یابد. این معمولاً به این دلیل است که بیشتر بیماری‌هایی که باعث زخم شدن کبد (فیبروز) میشوند طولانی مدت و درمان آن دشوار است. با این وجود، تحقیقات اخیر نشان داده است که اگر بیماریهای کبدی که باعث زخم و حتی سیروز شده‌اند، بهبود یابد، سیروز نیز می‌تواند با موفقیت درمان شود.
- درمان و مدیریت اثرات سیروز
وجه دیگر درمان، مقابله با عوارض سیروز در اسرع وقت است. به همین دلیل پزشک ممکن است به بیمار توصیه کند آزمایش‌های منظم انجام دهد تا مشکلات را براحتی، قبل از آنکه متوجه نشانه‌هایی شود، شناسایی کند. همچنین ممکن است داروهای دیگری برای کاهش فشار خون، پیشگیری و درمان عفونت‌ها و کمک به عملکردهای بدن به بیمار داده شود (در این خصوص استفاده از داروهای گیاهی جهت کنترل عفونت بهتر می‌باشد).
- فشار خون بالا در ورید پورتال و خونریزی واریس
کنترل فشار در ورید پورتال: خون می‌تواند در رگ پورتال که خون کبد را تامین میکند "برگشت کند"، در نتیجه باعث فشار خون بالا در ورید پورتال میشود. داروهایی از جمله مسدود کننده‌های بتا مانند پروپرانولول می‌توانند خطر خونریزی را کاهش دهند. اگر خونریزی جدی وجود داشته باشد، درمان اولیه جایگزینی مایعات و سپس شناسایی و تصحیح علت خونریزی است. اگر بیمار خون را استفراغ کند یا مدفوع خونی داشته باشد، احتمالاً دچار واریس مری است، لذا مراقبت فوری پزشکی لازم است.
روش‌های زیر ممکن است در جلوگیری از خونریزی کمک کند:
- بانداژ: برای کنترل خونریزی، یک باند کوچک در اطراف پایه واریس‌ها قرار می‌گیرد.
- اسکلروتراپی تزریقی: بعد از آندوسکوپی، مادهای به واریس تزریق میشود که باعث ایجاد لخته خون و بافت اسکار میشود، که به جلوگیری از خونریزی رگ‌ها کمک میکند.
- یک لوله Sengstaken-Blakemore با یک بادکنک: یک بالون در انتهای لوله قرار می‌گیرد. اگر آندوسکوپی خونریزی را متوقف نکند، لوله از گلوی بیمار و داخل معده بیمار پایین می‌آید. بادکنک باد میشود. لذا به واریس فشار می دهد و خونریزی را متوقف می کند.
- شنت stent portosystemic transjugular (TIPSS): اگر روش‌های ذکر شده در بالا خونریزی را کنترل نکنند، یک لوله فلزی از طریق کبد عبور میکند (TIPSS) تا به پورتال و رگهای کبدی (ورید پورتال و ورید کبدی) بپیوندد و مسیر جدیدی را برای جریان خون ایجاد کند. این یک بای پس (شنت) ایجاد میکند، بنابراین خون مستقیماً وارد رگ کبدی شده و باعث کاهش فشار واریس میشود که فشار ناشی از واریس را تسکین می‌دهد.
سایر عوارض به روش‌های مختلفی کنترل میشوند:
- عفونت‌ها: برای کنترل هر عفونت ایجاد شده به بیمار آنتی‌بیوتیک داده میشود.
- غربالگری سرطان کبد: بیماران مبتلا به سیروز، بسیار بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان کبد هستند. پزشک ممکن است آزمایش منظم خون و اسکن تصویربرداری را توصیه کند.
- انسفالوپاتی کبدی یا مقادیر بالای سموم خون: داروها می‌توانند به درمان بیش از حد سموم خون کمک کنند.
اگر کبد بسیار آسیب دیده باشد، ممکن است پیوند کبد لازم باشد. این روشی است که در طی یک عمل طولانی مدت کبد بیمار برداشته میشود و کبد اهدا کننده سالم جایگزین میشود.
پیوند کبد معمولاً فقط در صورتی توصیه میشود که سایر درمان‌ها مفید نباشند و زندگی بیمار براثر شدت بیماری تهدید میشود.
پیوند کبد معمولاً بسیار موفقیت آمیز است اگر چه در بعضی موارد ممکن است مجددا بیماریهای کبدی عود کنند و بر کبد جدید پیوند شده تأثیر بگذارند.
مراقب‌های لازم
استراتژی‌های مقابله روزانه
به طور کلی، بهتر است برای رسیدن به یک زندگی عادی تلاش بیشتری کرد. با این حال، نکاتی وجود دارد که باید آنها را در نظر داشت تا به بیمار کمک کند که در حد توان در خود احساس سلامتی کند:
- استراحت و ورزش کافی
- دنبال کردن اقدامات بهداشتی معقول
- خودداری از مصرف داروهای بدون نسخه ( مخصوصا داروهای مسکن مانند آسپرین و ایبوپروفن).
- خودداری از سرماخوردگی و سایر بیماریهای عفونی (استفاده مداوم از آنتی‌بیوتیک‌های گیاهی بهتر از شیمیایی‌ست)
- عدم استفاده از نوشیدنی‌های کارخانه‌ایی.
- رژیم غذایی
مهم است که به خوبی غذا بخورید و تعادل خوبی از غذاها را در رژیم غذایی خود شامل ویتامین‌ها، مواد معدنی و کلسیم قرار دهید. به احتمال زیاد به انرژی و پروتئین اضافی احتیاج دارید.
سیروز بر توانایی شما در ذخیره گلیکوژن و کربوهیدرات که به شما انرژی کوتاه مدت می‌دهد، تأثیر می‌گذارد. این بدان معنی است که بدن شما برای تأمین انرژی بین وعده‌های غذایی باید از بافت عضلانی خود استفاده کند و این می‌تواند به هدر رفتن عضلات و ضعف منجر شود.
روش خوب دیگر خوردن سه یا چهار وعده غذایی کوچک در روز به جای یک وعده غذایی بزرگ پروتئین یا کربوهیدرات است.
ممکن است لازم شود از نوشیدنی‌های مغذی کمک کننده استفاده کنید. سعی کنید از خوردن غذاهای شور یا اضافه کردن نمک به آنچه می‌خورید ، برای کنترل احتباس مایعات جلوگیری کنید.
چشم انداز
میزان بقای یک فرد مبتلا به سیروز کبدی به شدت زخم بستگی دارد.
یک مطالعه 15 ساله، متشکل از 100 نفر بیمار دارای سیروز الکلی شدید در نروژ نشان داد که 71 درصد از افراد مورد مطالعه 5 سال پس از تشخیص بیماری زندگی می‌کردند. همچنین در این مطالعه مشخص شد که مصرف مداوم الکل و سن بالا با میزان مرگ و میر بالاتر در مبتلایان به سیروز ارتباط مستقیم داشت.
این یک مطالعه محدود بود، اما نشان داد که سیروز یک بیماری جدی است که به شدت امید به زندگی را کاهش می‌دهد و کیفیت زندگی را مختل میکند.
اینستاگرام: Dr.Hemmati20